1 Şubat 2022

Bu yazı Prof. Dr.  A. Hamit Serbest tarafından kaleme alınmış ve 2021 Ekosistem Değerlendirme Raporu‘nda yayımlanmıştır.

>>>Raporu İndir<<<

Startup ekosistemi ile ilgili son zamanlarda en çok dikkatinizi çeken konu nedir?

Türkiye startup ekosisteminde en dikkatimi çeken hızlı büyümesidir, tabii bize göre. Gelişmiş ülkelerin performansıyla kıyaslandığında oldukça geriyiz ama yine de bir hareketlilik var. Bu gidişin en önemli özelliği yazılım ve benzeri girişimlere yatırım yapılmasıdır ki bunu da doğal karşılamak lazım. Çünkü; henüz dünya pazarlarında rekabet edebilecek teknolojik gelişmeleri sağlayamadığımız bilinmektedir.

Startup ekosisteminin verimli işleyebilmesi için tıpkı tüm sektörlerde olduğu gibi piyasa koşulları geçerli olmalıdır. Kişinin yatırım amaçlı, döviz, altın veya gayri-menkul alması nasıl olağan karşılanıyorsa teknolojiye yatırım yapması da o kadar olağanlaşmalıdır. TV veya radyo kanallarında her gün belirli saatlerde finans programlarında uzmanlar yukarıda belirttiğim metalar hakkında yorumlar yapmakta ve potansiyel yatırımcılara yol göstermektedir. Teknolojiye yatırım konusunda yol gösterici tek bir yayın bulamazsınız çünkü talep yoktur. İnsanımız hala risksiz veya riski minimumda tutacak yatırımlar peşindedir, kupon arsalar gibi. Halbuki piyasada kar ve zarar olasılığı birlikte var olurlar. Gelişmiş ülkelerde startup yatırımcılarının yaklaşımını tersi olduğu bilinmektedir. 

Teknolojiye yatırım yapmak konusunda çoğunluğun dışında kalan insanlarımız olduğunu tabii ki biliyorum. Ancak, profili doğru anlayabilmek için BKY Olunmasının Nedenleri konusundaki resmi verilere bakmak lazım. Büyüme Potansiyeli nedeniyle yüksek getiri amacını güdenlerin oranı %44’tür. Hem yenilikçi iş fırsatı yaratmak hem de manevi destek amacını güdenlerin oranı ise %21’dir. Maddi ve manevi destek amacı güdenlerin oranı da %24’tür. Alternatif yatırım olanaklarını değerlendirmeyi düşünenlerin oranı da %11. Görüldüğü gibi, startup yatırımcılığı yapanların neredeyse yarısı bunu bir sosyal sorumluluk işi gibi yapmaktadır.

Startup ekosistemi ile ilgili 2022 beklentileriniz nelerdir?

2022 yılı beklentilerime gelince, öncelikle melek yatırımcı sayısının artmasını ve startup yatırımlarından beklentilerin daha ciddi olmasını sağlayacak gelişmelerin yaşanmasıdır. Diğer taraftan, ülkemdeki startup oluşumlarının daha teknoloji odaklı olmalarını diliyorum. Bu dileğimin gerçekleşmesini sağlayacak unsurun “PatentEffect” deyişiyle Patentpreneurs olduğunu düşünüyorum. Yayınladıkları Türkiye 2020 Patent Raporu’nda Startup firmalarının %32’sinin en az bir ülkede tescil edilmiş patent/faydalı model başvurusu olduğu belirtilmiştir. Mevzuatın sağladığı kolaylıklar nedeniyle bu girişimcilerin Teknokentlerde faaliyet gösteriyor olması beklenir. Nitekim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre Mart 2020 itibariyle Akademisyen Ortaklı Firma Sayısı 1.194 iken Kasım 2021’de Akademisyen Ortaklı Firma Sayısı 1.496 olmuştur. Bu girişimlere en büyük desteği kamu sağlamaktadır. Basındaki bilgilere göre Türkiye’de en büyük melek yatırımcı TÜBİTAK olduğu ifade edilmekte ve 2020’de 531 fikir aşamasındaki girişim için 7 milyon dolar dağıttığı bildirilmektedir. Ekosistemdeki oyucuların bunu bir fırsat olarak görmeleri ve kendi yatırım bütçelerine ek olarak kamu yatırımlarını da bir kaynak olarak değerlendirmeleri gerekmektedir İleri teknoloji odaklı girişimlerin ve yatırımların artması ümidiyle, 2022 yılının tüm ekosisteme yararlı olmasını dilerim.

>>>Raporu İndir<<<