Tüm ülkelerdeki girişimcilik faaliyetleri; girişimcilik davranış ve tutumları ile girişimcilik çerçeve koşulları başlıkları altında yıllık verilerle düzenli olarak izlenmektedir. Veriler bölge, gelir grubu ve dünya ortalaması ile de karşılaştırma yapma imkanı sağlamaktadır.

Bu verilere göre Türkiye’deki 18-64 yaş arası kişilerin % 40’ından fazlası şimdiye kadar girişimcilik faaliyetleri içerisinde yer almış; %50’sinden fazlası girişimcilik faaliyetine başlamak için gerekli tüm bilgi ve beceriye sahip olduğunu düşünüyor; başarısızlık korku düzeyleri dünya ortalamasının altında; her üç kişiden birisi önümüzdeki üç yıl içerisinde girişimciliğe başlamayı düşünüyor. Girişimcilik, Türkiye’de, dünya ortalamasından çok daha yüksek bir oranla iyi bir kariyer seçeneği olarak görülüyor (Tablo 1).

Türkiye’de erken aşama girişimcilik faaliyetleri ve çalışanların girişimcilik faaliyetlerine katılım düzeyleri de dünya ortalamasının üzerinde; erkek girişimciler tüm girişimcilik düzeylerinde baskın durumda; tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de girişimciler, girişimciliği ihtiyaç/zorunluluk sebebiyle seçiyorlar; özellikle kadın girişimciler ise zorunluluk sebebiyle değil, Türkiye ortalamasından farklı olarak bir fırsat gördükleri için girişimciliğe yöneliyorlar (Tablo 1).

Uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmeleri yansıtan girişimcilik çerçeve koşullarına göre ise küçük ve orta büyüklükteki işletmeler özelinde öz sermaye ve kredi kaynaklarının mevcudiyeti, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin ticarileşmesi, ticari ve yasal altyapı, iç piyasa dinamikleri (büyüyen iç pazar) ile okul sonrası dönemde verilen girişimcilik eğitimleri açısından dünya, bölge ve gelir grubu ortalamasının üzerinde performans sergilemektedir (Tablo 3).

Bu göstergelerin yanı sıra; girişimciliği destekleyen devlet politikaları ile vergi ve bürokrasi uygulamaları, ilk ve ortaokul düzeyinde girişimcilik eğitimleri ve de mevcut piyasalara giriş özgürlüğü konularında da ciddi ilerlemeler göstermektedir (Tablo 3).

Kaynak: Kurt Gümüş, Gülüzar. (2020). Entrepreneurial Performance of Turkey with Startup Insights, Editörler: Bener Güngör, Ceyda Yerdelen Kargın, Musa Gün. Researches on Financial Performance, Nobel Bilimsel Eserler.

Covid-19’un Girişimciliğe Etkisi

Covid-19 pandemisinin başlamasından günümüze kadar geçen zamanda start-upların %70’inden fazlası tam-zamanlı çalışanlarının işlerine son vermek zorunda kaldı.

Pandemi döneminde finansman kaynaklarının azalmasının sonucunda da, üç ay veya daha kısa bir süre için sadece operasyonel faaliyetlerini karşılamaya yetecek kadar finansal kaynağa sahip yeni girişimlerin oranı % 50’ye yaklaştı.

Öte yandan, Covid-19, girişimcilik faaliyetlerinde de artışa sebep oldu. Çoğu girişim, pandemi nedeniyle ortaya çıkan “yeni normal” dönemdeki mal ve hizmet ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, mevcut alanlarından başka alanlara yöneldi. Pek çok yeni girişim de ortaya çıktı.

Pandeminin önümüzdeki dönemde hissedilecek bir diğer etkisinin de, girişimciliğin bir iş ve kariyer alternatifi olarak nasıl görüleceği konusu üzerinde olması bekleniyor.

Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu-Değişimin Öncüleri Zirvesi.

Covid-19 Sonrası Dünyada Uluslararası Girişimcilik

Dünya Sağlık Örgütü’nün açıkladığı verilere göre 2 Aralık 2020 itibariyle, tüm dünyada doğrulanmış 63.5 milyon Covid-19 vakası var. Başlangıcından bugüne yaklaşık 1.5 milyon kişi ise Covid-19 virüsü sebebiyle yaşamını kaybetmiş bulunuyor.

Tüm dünyayı sarsan virüs, her alanı olduğu gibi, girişimciliği de etkiledi ve etkilemeye de devam edecek gibi görünüyor.

Pandemi sebebiyle kurumların hasar görmesi, küresel tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılması ve networklerin kesintiye uğraması bekleniyor. Olumsuz beklentilerin yanı sıra, pandemi döneminde yaşanan gelişmelerden teknoloji hizmetleri, ev eğlencesi, yapay zeka, robotik, teletıp, medikal cihaz, e-ticaret, e-öğrenme, teslimat hizmetleri, siber güvenlik gibi olumlu şekilde etkilenen sektörler de bulunuyor. Pandemi sürecinde; dijital teknolojinin iş yaşamında ve günlük yaşamda daha çok kullanılması ve bu konudaki farkındalığın artması, üretime ve hizmet vermeye devam etmek amacıyla pandemiyle değişen koşullar neticesinde global ölçekte iş modellerinin yenilenmesi, değişen koşullar karşısında daha çevik, daha dayanıklı ve daha hızlı olma sonucunda girişimcilik yöneliminin etkinleştirilmesi ve de toplumsal ve ticari amaçların entegre edilmesi, özellikle uluslararası girişimcilik faaliyetlerini olumlu yönde etkilemesi beklenen fırsatlar arasında ilk sıralarda yer almakta (Zahra, 2020).

Fırsatları da içinde barındıran bir dönemden geçtiğimizi unutmayarak, pandeminin yarattığı etkileri olumluya çevirmenin yollarını aramak gerekiyor. Böylece, uluslararası girişimcilik faaliyetlerinden, ülke olarak büyük paylar alma fırsatını daha çok yakalayabiliriz.

Kaynak: Zahra, Shaker, A. (2021). International Entrepreneurship in the Post Covid World. Journal of World Business, 56 (1). (https://doi.org/10.1016/j.jwb.2020.101143)

KONUK YAZAR: PROF. DR. GÜLÜZAR KURT GÜMÜŞ Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi TOBB İzmir Kadın Girişimciler Kurulu   Eposta: guluzar.kurt@deu.edu.tr LinkedIn: linkedin.com/in/profdrgülüzarkurtgümüş Instagram: @profdrguluzarkurtgumus