Bu yazı Günce Önür tarafından kaleme alınmış ve 2021 Üçüncü Çeyrek Değerlendirme Raporu‘nda yayınlanmıştır.
Startup ekosistemi ile ilgili son zamanlarda dikkatini en çok çeken konu nedir?
Kısa cevap: Toplam Unicorn sayısı, VC Fonlarının artması ve Şirket Değerlemelerinin Yükselmesi
Girişimcilik konsepti ve startuplara yapılan yatırımlar son 10 yıldır bütün ekosistemlerde ve dünya genelinde büyüyen ve her geçen yıl önemi daha da farkedilen bir konuydu. Fakat hayatımıza giren Covid-19 salgını ile Mart 2020’de büyük bir değişim döneminin de içine girmiş olduk. Özellikle Mart 2020’de bütün dünya borsalarının düşmesi ve salgın nedeniyle olumsuz etkilenmesinin ardından, toparlanma döneminde teknoloji şirketlerinin karşılaştıkları taleple birlikte hisse fiyatlarının hızlıca yükselmesi ve geleneksel işler yapan şirketlere kıyasla çok daha büyük şirket değerlemelerine ulaşmaları, zaten yıllar içerisinde gelişmekte olan startup ekosisteminin çok daha büyük bir ivme ile büyümesine sebep oldu. Tabi ki salgın döneminin ekonomik sonucu olarak, devletlerin olası etkileri azaltmak adına para basması da diğer sektörlere olduğu gibi girişimcilik ekosistemine de daha fazla sermayenin akmasına sağladı. Pandemi döneminde teknolojik çözümlerin ve bu çözümleri üreten startupların çok
fazla ön plana çıkması, genel anlamda hem yeni sermayenin hem de mevcut sermayenin startuplara ve teknoloji alanına yönelmesiyle sonuçlandı.
Startup dünyasına olan ilginin ve ilgili sermayenin artması ile startuplara yatırım yapmak isteyen yeni fonların kurulması ve yatırım yapmakta olan fonların kapasitelerinin artması da bir oldu. Şu an Türkiye’de farklı kaynaklara göre startuplara yatırım yapmak üzere kurulmuş 40’dan fazla aktif yatırım fonu var, bu fonların temsil ettiği toplam sermaye büyüklüğünün 800 milyon dolardan fazla. Bu rakamlar 2010’da ilk girişim sermaye fonu kurulmuş olan Türkiye ekosisteminin ne kadar hızlı büyüdüğünü göstermektedir. Bu durum sadece Türkiye’de değil, dünyadaki diğer ekosistemlerde de aynı ve yeni kurulan girişim sermayesi fonlarının sayısı ve temsil ettikleri toplam sermaye miktarları çok hızlı bir şekilde artmaktadır. Crunchbase raporuna göre, 2021 yılının ilk yarısında bütün dünyada VC fonları tarafından yapılan yatırımlar daha önceki tüm yılların en yüksek hacmini görerek 288 milyar dolara ulaştı. VC fonları tarafından startuplara yapılan toplam yatırım 2020 yılında 179 milyar dolar idi ve daha 2021 yılı bitmeden bu sayı %61 artış göstermiş durumda.
Startup dünyasında kullandığımız terimlerden unicorn, şirket değeri 1 milyar doları geçen startup anlamına geliyor ve bu ismin kullanılmasının sebebi unicorn’ların mitolojik varlıklar olması, bir unicorn görmenin çok zor ya da imkansız olması. Fakat son 2 yıllık süreçte startup dünyasında hiç olmadığı kadar çok unicorn statüsüne ulaşan startup görmeye başladık. CB Insights verilerine göre, 2020 yılında dünyada 161 yeni unicorn şirket vardı, 2021 yılının Eylül ayına kadar 366 yeni şirket unicorn statüsüne ulaştı. Şu an tüm dünyada unicorn statüsünde olup henüz halka açılmamış 842 şirket var. Aynı şekilde son 2 yılda Türkiye’den de Trendyol, Getir, Peak Games, Dream Games gibi unicorn statüsüne ulaşan birçok başarı hikayesi çıktı.
Tabi startuplara yatırım yapmak için ayrılan sermayenin artması, birçok yeni yatırım fonunun kurulması, startup ekosistemi içerisinde rekabeti de beraberinde getiriyor. Şu anda girişimcilerin aynı yatırım turu için görüşebilecekleri birçok lokal ve global aktif girişim sermayesi fonu mevcut. Bu da şirket değerlemelerinin yükselmesine neden olan bir başka etken. Venture Pulse Q2’21 Global Analysis of Venture Funding raporunda PitchBook’dan alınan verilere göre 2016 yılı ortalama şirket değerlemeleri ile 2021 yılı ilk yarısındaki şirket değerlemelerini karşılaştırdığımızda, coğrafyadan ve aşamadan bağımsız olarak şirket değerlemelerinde 5 kattan daha fazla bir artış olduğunu görüyoruz, bu artış son iki yılda daha da hızlanmış durumda.
Son iki yıla dönüp baktığımda, startup ekosistemlerindeki gelişmeler, unicorn sayısının ve startuplara yatırım yapmak isteyen fon sayısının artması beni mutlu ediyor. Fakat aynı zamanda yazıda belirttiğim etkiler, günümüzde sermayenin ne kadar efektif olduğu ve startupların kendileri için en doğru yatırımcıyı nasıl seçmesi gerektiği sorularını da beraberinde getiriyor.
Günce Önür – Startup Wise Guys Ortağı